Nietolerancja laktozy to naprawdę powszechna przypadłość.

Ocenia się, że cierpi na nią ok. 70% populacji całego świata.

W Polsce dotyka ona około 25% dorosłych osób, choć z szumu medialnego wydaje się, że niemal wszystkich.

Zawsze powtarzam i powtarzać będę-nie kierujmy się modą tylko rozsądkiem.

To, że laktoza rzeczywiście może szkodzić Twojej koleżance, to nie znaczy, że Tobie też realnie zaszkodzi.

Nie ma powodów do „profilaktycznego” eliminowania laktozy z diety.

Jeśli jednak z jakiegoś powodu musisz ją ograniczyć lub wyeliminować, zacznijmy od podstaw.

Posłuchajcie tego ciekawego materiału na temat nietolerancji pokarmowych:

Nietolerancja laktozy – lakto czego?

Laktoza inaczej nazywana jest cukrem mlecznym. Ma to sens, ponieważ obecna jest w mleku i produktach mlecznych.

Z chemicznego punktu widzenia jest cukrem, czyli węglowodanem. Składa się z dwóch cząsteczek – glukozy i galaktozy.

Jest niezwykle ważnym składnikiem diety, szczególnie u nowo narodzonych dzieci, ponieważ jest dla nich jedynym źródłem energii.

Laktoza oprócz tego, że dostarcza energii, jest też mniej słodka niż cukier, który znajdziemy u nas w kuchniach, co dodatkowo wpływa korzystnie na prawidłowy rozwój smaku i kontrolę łaknienia.

Co ciekawe, laktoza posiada właściwości probiotyczne – to znaczy, że jej spożywanie wspomaga motorykę naszych jelit i dba o ich florę bakteryjną.

Nietolerancja laktozy czy laktazy?

Wbrew pozorom nie ma tu żadnej literówki, a natura bywa trochę wredna.

Wyobraźcie sobie, że pijecie mleko, w mleku obecne są cząsteczki laktozy, które przepływają przez Wasz układ pokarmowy.

No, ale coś musi się wydarzyć, żeby te cząsteczki mogły być wykorzystane jako energia dla naszego organizmu. Trzeba je jakoś strawić, bo same nagle się nie rozłożą od tak.

W tym procesie pomaga nam enzym obecny w naszym jelicie cienkim. Enzym ten nazywamy laktazą.

Widzicie różnice?

Laktoza i laktaza.

Mam nadzieję, że Wam się nie mieni w oczach.

Wracając do laktazy.

U zdrowego człowieka, laktaza obecna w jelicie, rozkłada laktozę i w pełni możemy cieszyć się jej właściwościami.

Niestety, niektórzy nie mają tyle szczęścia.

Przyczyny nietolerancji laktozy

Wyróżniamy 2, a właściwie 3 przyczyny nietolerancji laktozy, ale wszystkie związane są z dysfunkcją laktazy.

1. Przyczyną może być bardzo rzadka choroba nazywana alaktazją. Choroba ta cechuje się całkowitym brakiem laktazy w jelicie cienkim i ma podłoże genetyczne. Dobra wiadomość jest taka, że na tę chwilę zdiagnozowanych jest kilkadziesiąt przypadków i tylko na terenie Finlandii, także możemy odetchnąć z ulgą.
2. Kolejną przyczyną może być wtórny niedobór laktazy. Taki niedobór ma charakter zazwyczaj przejściowy i wywołany jest z winy zniszczonych kosmków jelitowych jelita cienkiego. Kosmki te mogą być zniszczone na skutek urazów – bakteryjnych, wirusowych czy grzybiczych, a także chorób i alergii, co często widzimy przy okazji celiakii – czyli alergii na gluten. Co ciekawe, wtórna nietolerancja laktozy często pojawia się przy okazji nadmiernego spożywania alkoholu.
3. Ostatnią przyczyną jest pierwotny niedobór laktazy. W tym przypadku warto zrozumieć jak przystosował się nasz organizm do spożycia laktozy. Rodząc się nie mamy większego wpływu na to co jemy. Dostajemy głównie mleko i nasz organizm musiał się przystosować aby to mleko jak najlepiej wykorzystać. Dlatego też aktywność laktazy w okresie niemowlęcym jest największa, a wraz z upływem lat się zmniejsza, ponieważ teoretycznie mając do wyboru całą gamę innych produktów, mleko nie jest nam już niezbędne do przeżycia.

Co ciekawe spekuluje się, że zdolność trawienia laktozy przez całe życie człowieka, ludzie nabyli ok. 6000 lat p.n.e, dokładnie wtedy kiedy zaczęło rozwijać się mleczarstwo i mleko znów stało się jednym z głównych źródeł pokarmu.

Wcześniej, przy zbieraczym trybie życia, człowiek potrzebował tej zdolności tylko w pierwszych latach, a potem organizm naturalnie przestawał tolerować laktozę. 

Objawy nietolerancji laktozy

Bez względu na to, jaka jest przyczyna nietolerancji, objawy są takie same i wynikają z niemal identycznego mechanizmu. 

Laktoza trafia do naszego jelita, gdzie napotyka laktazę, o ile ona tam w ogóle jest. Laktaza jednak,jak już jest, to jest mało albo bardzo mało aktywna, a tym samym nie rozkłada cząsteczek laktozy, które w niestrawionej postaci zostają w jelicie.

W przyrodzie nic się jednak nie marnuje i zaczynają się nią interesować nasze bakterie jelitowe. 

Bakterie fermentują laktozę, a produktami tej fermentacji są przede wszystkim gazy i dlatego głównymi dolegliwościami nietolerancji laktozy są wzdęcia, gazy, przelewanie i kolki.

Niestrawiona laktoza podnosi też ciśnienie w jelicie, czego wynikiem są biegunki, a te mogą doprowadzić do odwodnienia i niedoborów.

Diagnostyka nietolerancji laktozy

Nietolerancję laktozy diagnozujemy przede wszystkim na podstawie własnych obserwacji.

Wypiłaś mleko i po jakimś czasie odczuwasz dyskomfort?

Może powinnaś rozważyć nietolerancję.

W pogłębieniu diagnostyki wykorzystuje się przede wszystkim oddechowy test wodorowy.

Polega on na podaniu pacjentowi laktozy i monitorowaniu wodoru w wydychanym powietrzu przez parę godzin po jej spożyciu.

Zwiększona wartość wodoru oznacza, że laktoza jest fermentowana głównie przez bakterie w jelicie i pacjent zmaga się z nietolerancją.

Więcej na temat diagnostyki możecie przeczytać u Violi

Nietolerancja laktozy – czego unikać?

Na koniec dodam, że laktoza znajduje się głównie w mleku i produktach mlecznych, ale nie tylko.

Ze względu na bardzo dobre właściwości technologiczne, laktoza wykorzystywana jest w produktach, których nigdy byśmy nie posądzili o jej obecność.

Dobrym przykładem jest pieczywo, czy mięsa, do których laktozę dodaje się w celu poprawy konsystencji i smaku..

Osoby z nietolerancją muszą więc dokładnie czytać składy i wybierać produkty bezlaktozowe.

Warto pamiętać, że większość osób z nietolerancją w dalszym ciągu może spożywać małe ilości laktozy, dlatego produkty fermentowane – jogurty czy kefiry, nie tylko nie powinny zaszkodzić, ale wręcz przeciwnie, mogą pozytywnie wpłynąć na trawienie laktozy w organizmie. 

Ze względu na ograniczone spożywanie produktów mlecznych, ograniczone jest też spożycie wapnia, więc poleca się dostarczać je z migdałów lub warzyw strączkowych, a także małych ryb, takich jak szproty, sardynki czy śledzie.

Unikajmy natomiast produktów zawierających kwas szczawiowy, który utrudnia wchłanianie wapnia i konkuruje z naszym organizmem. Szpinak, rabarbar czy szczaw powinny być więc spożywane okazjonalnie.

Nietolerancja laktozy-podsumowanie

Nietolerancja laktozy naprawdę nie jest taka zła.

Oczywiście lepiej jej nie mieć, ale to nie wyrok.

Dieta z nietolerancją laktozy w dalszym ciągu może być smaczna i warto korzystać z wielu bezlaktozowych produktów dostępnych w coraz większej ilości marketów i lokalnych sklepów.

Jeśli cierpisz na Hashimoto i zastanawiasz się czy koniecznym jest ograniczenie laktozy, przeczytaj ten artykuł i przekonaj się sama.

Obserwuj mnie na INSTAGRAMIE i FACEBOOKU,aby nie ominęły Cię żadne nowości.